CẬP NHẬT: Chế độ ăn kiêng Portfolio - là chế độ ăn kiêng tốt nhất từ ​​trước đến nay?

Tin mới đây: Những gì chúng ta ăn có thể đóng vai trò then chốt trong việc phòng ngừa, hoặc hỗ trợ điều trị bệnh tật và nâng cao chất lượng cuộc sống. Thực tế ngày càng có nhiều bằng chứng củng cố cho quan điểm ấy. Nhưng giữa vô vàn chế độ ăn uống được quảng bá là mang lại lợi ích sức khỏe tối ưu, đâu mới là “tốt nhất”?

Thực tế, không hề có một chế độ ăn duy nhất nào được coi là tốt nhất cho tất cả mọi người. Một chế độ ăn hợp với tôi có thể lại không phải là lựa chọn lý tưởng cho bạn. Và ngược lại, với mỗi người, có thể tồn tại nhiều lựa chọn tốt mà không có một “cái nhất” rõ ràng.

Một số loại thực phẩm lành mạnh

Vậy làm sao để chọn được chế độ ăn phù hợp cho chính mình?

Khi suy nghĩ về chế độ ăn nào có thể tốt nhất cho bạn, hãy tự hỏi:

- Mục tiêu nào là quan trọng nhất? Mục tiêu có thể là giảm cân, cải thiện sức khỏe, phòng tránh bệnh tật, hoặc một lý do khác.

- Bạn định nghĩa “tốt nhất” như thế nào? Với một số người, “tốt nhất” nghĩa là chế độ ăn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe nhất. Với người khác, có thể chỉ tập trung vào một lợi ích cụ thể, chẳng hạn như giảm cholesterol. Lại có người ưu tiên chế độ ăn mang đến hiệu quả lớn nhất với chi phí thấp nhất. Hoặc một chế độ ăn vừa tốt cho sức khỏe vừa dễ duy trì.

- Bạn đang gặp vấn đề sức khỏe nào? Một chế độ ăn có thể phù hợp hơn chế độ khác, tùy vào việc bạn có mắc ung thư, bệnh tim mạch, tiểu đường hay không.

- Bạn thích những loại thực phẩm nào? Khẩu vị, văn hóa và nơi bạn sinh sống sẽ ảnh hưởng đến lựa chọn ăn uống, và đồng thời quyết định khả năng bạn có thể gắn bó lâu dài với một chế độ ăn cụ thể.

Chế độ ăn nào mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe?

Có hai chế độ ăn đã được nghiên cứu kỹ lưỡng và chứng minh hiệu quả rõ rệt, bao gồm việc giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ và hạ huyết áp: chế độ ăn Địa Trung Hải và chế độ ăn DASH.

Tuy nhiên, chế độ ăn Portfolio có thể hiệu quả ngang bằng, thậm chí vượt trội hơn trong việc đối phó với các bệnh tim mạch – nguyên nhân dẫn đến tắc nghẽn mạch máu, nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
Sao cơ? Bạn chưa từng nghe đến chế độ ăn Portfolio ư? Không chỉ riêng bạn đâu.

Protein thực vật như đậu nành, đậu, đậu phụ, đậu Hà Lan, các loại hạt và hạt giống

Chế độ ăn Portfolio là gì?

Giống như việc một chuyên gia tài chính khuyên bạn nên đa dạng hóa danh mục đầu tư – không chỉ có cổ phiếu, không chỉ có trái phiếu – thì chế độ ăn Portfolio cũng hoạt động theo nguyên tắc tương tự. Đây là một chế độ ăn chủ yếu dựa trên thực vật, tập trung vào nhiều loại thực phẩm và nhóm thực phẩm khác nhau đã được chứng minh là có khả năng làm giảm các chất béo có hại trong máu, bao gồm LDL (thường gọi là cholesterol “xấu”) và triglyceride.

Nếu bạn lựa chọn áp dụng chế độ ăn này, điều bạn cần làm chỉ là tìm hiểu những loại thực phẩm nào có tác động tích cực đến mỡ máu và thay thế chúng cho những món khác trong bữa ăn hàng ngày. Với một số người, điều này chỉ đơn giản là những thay đổi nhỏ – thêm một số thực phẩm nhất định và giảm bớt những món khác. Nhưng cũng có trường hợp, nó đòi hỏi sự thay đổi lớn trong thói quen ăn uống lâu nay.

Những thực phẩm nào được khuyến khích trong chế độ ăn Portfolio?

Dưới đây là những nguyên tắc cơ bản. Việc thường xuyên bổ sung các nhóm thực phẩm này có thể giúp giảm nồng độ chất béo có hại trong máu:

• Đạm thực vật: như đậu nành, các loại đậu, đậu hũ, đậu Hà Lan, các loại hạt và hạt giống.
• Thực phẩm giàu chất xơ: như yến mạch, lúa mạch, quả mọng, táo và các loại trái cây có múi; ngoài ra còn có cám, đậu bắp và cà tím.
• Phytosterol: hợp chất tự nhiên có trong thực phẩm nguồn gốc thực vật như ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau củ và các loại hạt (cũng có thể bổ sung từ thực phẩm tăng cường phytosterol hoặc thực phẩm chức năng).
• Dầu thực vật giàu chất béo không bão hòa đơn: như dầu ô liu, dầu bơ, dầu hướng dương nghệ tây (safflower oil) và dầu đậu phộng.

Thực phẩm giàu chất xơ

Nhiều món bạn yêu thích vốn đã nằm trong danh sách này. Đây chính là điểm mạnh của chế độ ăn Portfolio: danh sách thực phẩm được khuyến nghị khá phong phú, nên rất có thể bạn đã và đang thưởng thức một vài món trong số đó rồi.

Những thực phẩm nào không nằm trong chế độ ăn Portfolio?

Cần nhấn mạnh rằng có một số loại thực phẩm không nằm trong danh sách này, bao gồm:

• Thịt đỏ
• Thực phẩm chế biến sẵn
• Ngũ cốc tinh chế và đường bổ sung, vốn có thể góp phần gây viêm mạn tính
• Bơ, kem và các sản phẩm sữa khác có hàm lượng chất béo bão hòa và cholesterol cao.

Bơ, kem và các sản phẩm từ sữa

Chế độ ăn Portfolio có thể mang lại gì cho bạn?

Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng chế độ ăn Portfolio có thể cải thiện chỉ số mỡ máu. Nhưng liệu nó có giúp giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ và các vấn đề tim mạch khác không?

Câu trả lời là có, theo một nghiên cứu năm 2023 được công bố trên tạp chí Circulation. Hơn 17.000 người đã ghi chép nhật ký ăn uống chi tiết trong suốt 30 năm. Những người tuân thủ chế độ ăn Portfolio chặt chẽ nhất, so với những người tuân thủ ít nhất, có xu hướng có chỉ số mỡ máu và tình trạng viêm tốt hơn. Họ cũng giảm được 14% nguy cơ nhồi máu cơ tim và 14% nguy cơ đột quỵ.

Kết quả này vẫn đúng ngay cả khi đã tính đến các yếu tố có thể ảnh hưởng đến nguy cơ bệnh tim mạch, như việc dùng thuốc hạ cholesterol, thói quen tập thể dục, hút thuốc, hay mắc tiểu đường hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch.

Chế độ ăn Portfolio giúp giảm mỡ máu

Tuy nhiên, vì đây là một nghiên cứu quan sát, nên nó không thể chứng minh một cách chắc chắn rằng chính chế độ ăn Portfolio – chứ không phải một yếu tố khác là nguyên nhân trực tiếp mang lại lợi ích tim mạch. Đồng thời, chúng ta cũng chưa biết chính xác bao nhiêu lợi ích đến từ việc giảm hoặc loại bỏ một số loại thực phẩm, so với việc bổ sung các loại thực phẩm cụ thể trong chế độ ăn này.

Chế độ ăn Portfolio có giúp giảm cân hay mang lại lợi ích sức khỏe khác không?

Vậy còn chuyện giảm cân thì sao? Mặc dù một số người có thể giảm cân khi theo chế độ ăn Portfolio, nhưng thực chất nó không được thiết kế như một chế độ ăn giảm cân. Việc tìm hiểu lợi ích tiềm năng của chế độ này đối với các vấn đề sức khỏe khác như béo phì, suy giảm nhận thức, tiểu đường hay ung thư vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu.

Không chỉ có chế độ ăn – muốn khỏe hơn, cần nhiều yếu tố khác

Tất nhiên, chế độ ăn chỉ là một phần trong việc cải thiện sức khỏe tim mạch và sức khỏe tổng thể. Để duy trì cơ thể khỏe mạnh, bạn cần:

• Không hút thuốc
• Tập thể dục đều đặn
• Giữ huyết áp và cân nặng ở mức lành mạnh
• Ngăn ngừa tiểu đường nếu có thể, hoặc điều trị đúng cách khi mắc bệnh
• Uống thuốc theo chỉ định, chẳng hạn như thuốc hạ cholesterol

Có lẽ chúng ta nên bỏ qua ý nghĩ rằng chỉ có “một chế độ ăn tốt nhất”. Thực ra, tổng thể thói quen ăn uống và kích cỡ khẩu phần mới là yếu tố quan trọng hơn. Với hầu hết mọi người, tốt nhất là tránh những chế độ ăn kiêng khắt khe, khó duy trì lâu dài, thay vào đó nên hướng đến một lối sống ăn uống cân bằng và lành mạnh hơn. Chế độ ăn Portfolio đáp ứng được cả hai điều này.

Chế độ ăn Portfolio cũng có nhiều điểm tương đồng với các chế độ ăn lành mạnh khác. Vì vậy, không thể nói nó là “chế độ ăn tuyệt đối tốt nhất”. Nhưng nếu bạn đang muốn bắt đầu ăn uống lành mạnh hơn, thì đây là một lựa chọn đáng cân nhắc.

AGORA